Skip to content Skip to navigation

Tasarım ve Teori

Genel bir kural olarak Endüstriyel Lineer Aktüatörler geri tahrik yapmayacak şekilde tasarlanmıştır. Bir vida, aktüatör veya sistemin enerjisiz haldeyken üniteyi ters şekilde çalıştırabilmesi geri tahriktir.

Endüstriyel Lineer Aktüatörlerde geri tahrik çeşitli yollarla önlenebilir. Bazı aktüatörler kendinden kilitlenen kılavuz vidalar ile tasarlanmıştır. Bilyalı vida kullanan aktüatörler tutma frenleri ile donatılmıştır. En yaygın kullanılan tutma freni sarma fren yayıdır.

Geri tahrik nasıl önlenir?


Sarma fren yayının nasıl çalıştığı konusunda bilgi almak için bunu okuyun, aksi takdirde sonraki konuya ilerleyin. (bağlantı)

Bir sarma fren yayı nasıl çalışır?
Aktüatör sarma fren yayının ana bileşeni sarma yay debriyajdır. Temel bir sarma yay debriyajı, iki göbek ve bir sarma yaydan oluşur. Sarma yay, iki göbeğin dış çapından biraz daha küçük bir iç çapa sahiptir. Monte edildiği zaman, yay iki göbek üzerinde güce maruz kalır.

Temel bir sarma yay tasarımı

Göbeği bobin açma veya çözme yönünde döndürmek, sarma yayın göbeği serbest bırakmasına izin verir.

Yayın sarımını açan hareket serbest harekete izin verir

Göbeğin, yayın sıkıca sarıldığı yönde döndürülmesi, yayın göbekler üzerine sıkıca sarılmasına neden olarak onları pozitif olarak birbirlerine bağlar. Dönüşe uygulanan güç arttıkça, yay göbekleri daha sıkı kavrar.

Yayı sarma veya sıkıştırma hareketi bağlantıyı sağlar

Göbeklerden biri hareketsiz tutuluyorsa, bu tertibat frenleme yapabilir. Ancak, yalnızca tek bir yönde frenleme yapabilecektir ve diğer yönde de serbest durumda olacaktır. Bir aktüatör sarma fren yayı gibi her iki yönde de frenleme yapabilmesi için daha fazla bileşen gereklidir.
Aktüatörlerin sarma fren yayı
Aktüatörlerin sarma fren yayı esasında 2 sarma debriyaj yayıdır. Debriyajlar, merkezde bulunan tek bir genel giriş göbeği ve her iki kenardaki 2 çıkış göbeğini paylaşır. Giriş göbeği, motor tarafından tahrik edilen vida şaftına takılmıştır, bu da aktüatörün uzamasını veya toplanıp geri çekilmesini sağlar (çizimde yeşil renkte).

Aktüatör freninin parçalara ayrık görüntüsü (basitleştirilmiş)

Mil ve giriş göbeği tertibatını (yeşil) saat yönünde döndürmek, sarma yayın giriş yuvası ve sol çıkış yuvasına sarılmasına sebep olarak ikisini birbirine kilitler. Sağ göbek üzerinde açılan sarma yay, göbeğin kaymasını sağlar.

Saat yönüne döndürülmüş aktüatör freni

Mil ve giriş göbeği tertibatını (yeşil) saat yönünün tersine döndürmek giriş göbeği ve sağ çıkış göbeğinin birlikte kilitlenmesine yol açar. Sol çıkış göbeğinin kaymasına izin verilir.

Saat yönünün tersine döndürülmüş aktüatör freni

Aktüatörü çalıştıran motor
Motor, vidayı ve giriş yuvası tertibatını saat yönünün tersine döndürdüğü zaman aktüatör uzar. Aktüatör uzadığı zaman, uzama gücü aktüatörü sol göbeğe doğru iter. Daha önce gösterildiği gibi, sol göbek bu yöne kayan göbektir. Motor vidayı saat yönüne döndürdüğü zaman, aktüatör geri çekilir, geri çekme güçleri aktüatörü sağ göbeğe doğru çeker ve sağ göbek bu yönde kayan göbektir.

Aşağıdaki çizimde:
  • İçerisine somun eklenmiş uzatma borusu mavi silindir tarafından temsil edilir.
  • Dış güç, gerginlik veya sıkıştırma yönü ve göbeğe karşıt yönde zıt güç turuncu oklar ile gösterilir.
  • sarı oklar, vida ve giriş göbeği tertibatının dönmesinden oluşarak göbekleri ve yayı birbirine kilitleyen gücü temsil eder.

Uzayan ve kısalan aktüatör sarma fren yayı

Yük tutma
Bu tertibatın bir fren olarak çalışmasını sağlamak için, dış göbeklerin uçlarına sürtünme malzemesi eklenmiştir. Yük, aktüatörü sıkıştırmaya çalıştığında, sol çıkış göbeği, sol göbeği frenleyen sürtünme malzemesine doğru bastırılır. Aynı şekilde bir yük, aktüatörü gerginlikaltında çektiği zaman sağ çıkış göbeği, sağ göbeği frenleyen sürtünme malzemesine doğru bastırılır.

Aynı zamanda, aktüatöre uygulanan sıkıştırma veya gerginlik, vidanın geri tahriği veya dönmesi için bir eğilim oluşturur. Bu dönüş girişimi, vida milini ve giriş göbeği tertibatını çıkış göbeklerinden birine kilitleyecektir. Yük, aktüatörü sıkıştırmaya çalıştığında, sarma yay giriş göbeğini sol çıkış göbeğine kilitleyecektir. Bir yük, aktüatörü gerginlik altında çektiğinde, sarma yay giriş göbeğini sağ çıkış göbeğine kilitleyecektir.

Aşağıdaki görüntüde:
  • Vidanın geri tahrik yapmaya çalıştığı yön kırmızı oklarla gösterilmiştir.
  • Vida ve giriş göbeği tertibatının geri tahrik yapmaya çalışması sonucu birbirine kilitlenen göbekler ve yay sarı oklarla gösterilmiştir.

Sol: sıkıştırma altında frenleme. Sağ: Gerginlik altında frenleme

Giriş göbeği tertibatının, sürtünme malzemesine doğru itilerek dönüşünü frenleyen çıkış göbeğine kilitlendiğine dikkat edin. Bu, vida ve giriş göbeği tertibatının dönüşünü engelleyen sıkıştırma ve gerginliğin bulunduğu her iki durumda da yaşanabilir. Tertibatın dönüşünün kısıtlanmasıyla, uzatma borusu konumunda durur.
Yardımcı yükler
Yardımcı yük, aktüatörün hareket ettiği yöndeki yüktür. Sıkıştırma yükü, motor aktüatörü geri çekerken oluşan yüktür ya da gerginlik yükü, motor aktüatörü uzatırken yüktür.

Bu durum, tek bir farkla motorun aktüatörü çalıştırmasıyla aynı durumdur. Sürtünme yüzeyine doğru zorlanan göbek zıt çıkış göbeği olacaktır. Bu, dönen göbeğin sürtünme malzemesinin karşı yönünde döneceği anlamına gelir (çizimde pembe olarak gösterilir). Bu durumda, motor sürtünmeden dolayı çalışacaktır ve aktüatörü uzatacak veya kısaltacaktır. Bununla birlikte, bu durum sürtünme malzemesi üzerinde aşınmaya neden olabilir.

Yardımcı yük ile uzayan ve kısalan aktüatör

back to top